«Облыстық стоматологиялық емхана» ШЖҚ КМК

Алғаш рет біз ЖҚТБ аббревиатурасын XX ғасырдың 80-інші жылдардың басында естідік, тіпті жақында ғана. Алынған иммундық тапшылықтың себебі дереу анықталды - АҚТҚ вирусы. Содан бері дәрігерлер тынымсыз емдеу әдістерін іздеуде және, айтуымыз керек, бұл ізденісте әлдеқайла алға кетті. 1988 жылы БҰҰ 1 желтоқсанды Дүниежүзілік ЖҚТБ-ға қарсы күні деп жарияланды. АҚТҚ және ЖҚТБ бұл дүниежізілік мәселелер, әлемнің ең үздік ақылдылары мәселенің шешімін табуға тырысуда, бірақ көп нәрсе бізге де байланысты. Біріншіден, сіз мифтерге сенуді тоқтатыңыз, қорқуыңызды басыңыз және денсаулығыңызға мұқият қарауыңыз керек.

АҚТҚ/ЖҚТҚ: АЙЫРМАШЫЛЫҒЫ НЕДЕ.

Аббревиатуралардың екеуіде жай ашылып айтылады, АҚТҚ - адамның қорғаныш тапшылығы қоздырғышы, ЖҚТБ - жұқтырылған қорғаныш тапшылығының белгісі сатып алынған иммундық тапшылықтың синдромы. Қан ішін кіргенде осы ерекше вирус иммундық жүйенің (T-лимфоциттердің жасушаларында орналасады және өзін белсенді өндіреді, бір мезгілде иесін бұзып жаңа жасушаларды басып ала бастайды. Вирустың мөлшері белгілі бір көрсеткіштерден асып кетсе, адамның иммундық жүйесі тоқтайды, әдеттегі жағдайдағы қауіпсіз жұқпалармен күресе алмайды. Дәл осы кезеңде ЖҚТБ деген диагнозды қояды, ал науқастың өлімі АҚТҚ-дан емес, ілеспелі жұқпалардан, оның ішінде обыр туғызатындар да. Жұқтыру сәтінен симптомдардың пайда болуы 10 жылға дейін созылуы мүмкін, бірақ вирус неғұрлым ерте анықталса және терапия басталса, соғұрылым адам қалыпты өмір сүру мүмікндігі мол және ЖҚТБ-мен ауырмау да мүмкін.

АҚТҚ-ның БЕРІЛУІ ҚАЛАЙ ӨТЕДІ

Індет жұқтыру үшін адамның иммун тапшылығы вирусы тікелей қанға кіру тиіс және жұқтырудың ықтималдығы вирустың мөлшеріне байланысты болуы керек. Бүгінгі таңда АҚТҚ жұқтырған қанмен, шәуетпен, қынаптық бөліністермен, емшек сүті арқылы жеткізілуі мүмкін екендігі дәлелденді. Қорғалмаған (презервативсіз) аналды жыныстық қатынас кезінде жұқтыру ықтималдығы - бұл вагиналды жыныстық қатынастан едәуір жоғары. Егер вирус болашақ ананың қанында болса, онда бала әдетте туылғанға дейін қорғалған - плацента оны вирусты қорғайды. АҚТҚ-ның берілуі босану кезінде мүмкін, бірақ егер анасы қажетті емделсе, сау нәрестені туу ықтималдығы өте жоғары. АҚТҚ емшек сүтімен беріледі, сондықтан, егер АҚТҚ тасымалдаушы болса, анаға нәрестені жасанды тамақтандыруды ұсынады.

ҚАНДАЙ ЖАҒДАЙЛАРДА АҚТҚ БЕРІЛМЕЙДІ

Адам ағзасының терісі, сілекейі құрамында жеткілікті мөлшерде жұқтыру үшін вирусы жоқ: қанның ине ұшындай тамшысында вирустың шоғырлануы, 4 литр сілекейдегі сияқты. Вирус тұрмыстық жолмен де берілмейді – тұрмыс-тіршілік заттар, сүлгілер, киім, ыдыс, су, тамақ, өйткені ол адам ағзасынан тыс жерде өмір сүрмейді. Тіпті сүйісу, бірлесіп ваннаға түсу арқылы жұқтыру мүмкін емес. Егер сіз қанды донор ретінде тапсырсаңыз немесе талдау үшін қан тапсыруыңыз болса, АҚТҚ-мен жұқтыру мүмкін емес. Көбінесе адамдар масалардың АҚТҚ-инфекциясы жұқтырушы болып табылатын пікірлерде қателеседі. Сонымен, масалар АҚТҚ-ны жұқтырушы болып табылмайды, өйткені олар қанды емес, өздерінің сілекейлерін себеді, ал АҚТҚ вирусы адам ағзасынан тыс жерде өмір сүре алмайды.

АҚТҚ қанда пайда болғаннан кейнін, организм антиденелердің дамуымен оған реакция жасайды – олардың қанда болуы АҚТҚ-ның диагнозына негізделген. Алайда, антиденелер пайда болғанға дейін көп уақыт өтеді - 25 күннен 3 айға дейін. Былай айтқанда бұл «терезе кезені», инфекция мүмкін әлі анықталмаған.

АҚТҚ / ЖҚТБ-ны ЕМДЕУ

Өкінішке орай, ғалымдар вирусты денеден алып тастаудың жолдарын әлі таппады, ал егер ол қанда болса, онда ол ешқайда бармайды. Дегенмен, өте тиімді кешенді терапия бар, оның көмегімен вирустың шоғырлануы ең төменгі деңгейде сақталады. Заманауи белсенді антиретровирустық терапия (ЖБАРТ) өмір бойы қабылдауды керек болатын бірнеше препаратты қабылдаудан тұрады – мысалы, қант диабетімен инсулин сияқты. Тиімділік емдеудің қай кезеңі басталғанына, препараттардың қалай таңдалғанына, пациенттің препарат қабылдау тәртібін қалай ұстанатынына байланысты. Сеніммен айтуға болады, ЖБАРТ-пен өмір сүру ұзақтығы сау адамдармен бірдей болуы мүмкін және өмір сапасы да бірдей бола алады.